Félag Fjallaleiðsögumanna á Íslandi

Tilkynning frá skíðanefnd

AIMG
Greinargerð

Svör við spurningum um skíðafærnismat (e. Ski skills)

Þessi greinargerð er unnin af undirrituðum að loknu samráði þeirra nefnda sem málið varða.
Tilefni samantektar eru spurningar sem bárust að lokinni tilkynningu stjórnar til félagsmanna
á innrisíðu félagsins. Að því sögðu er vert að nefna að Þjálfunarkerfi Félags
fjallaleiðsögumanna á Íslandi (AIMG) hefur verið í stöðugri þróun síðan félagið var stofnað.
Árlega hafa verið gerðar breytingar og viðbætur á þjálfunarkerfinu þ.m.t.leiðsögn á
skriðjöklum, fjallgönguleiðsögn eða íshellaleiðsögn sem er nýjasta viðbót félagsins og er
námskeið í þróun líkt og öll hin.

Þjálfun í skíðaleiðsögn er þáttur sem hefur verið lengi í þróun og átt sér langan aðdraganda.
Þeir sem í forsvari hafa verið m.s. að afla sér menntunar og reynslu á því sviði. Skíðaleiðsagnar
þættinum er tekið af mikilli alvöru innan félagsins sökum fjölþættra og tæknilega krefjandi
þátta. Enn fremur eru skíðaleiðsögn einn þeirra þriggja þáttum sem Alþjóðlegur
fjallaleiðsögumaður (IFMGA) samanstendur af. Að því sögðu var farið þá leið að fá aðstoð
erlendra aðila líkt og hefur tíðkast í prófum við aðra þætti félagsinssem síðar innleiðir innlenda
kennara með erlenda menntun. Hefur ofangreint þá tilætlun að leiðsögumenn AIMG séu
samkeppnishæfir kollegum sínum með erlenda menntun. Til að ná þeim markmiðum er
augljós krafa þess efnis að Þjálfunarkerfi skíðaleiðsagnar sé í stöðugri þróun og taki
nauðsinlegum breytingum ef þörf krefur.

Afhverju var bætt við mati á skíða færni og ýla próf?
Skíða færnismat hefur verið til umræðu síðan að fyrstu drög voru skrifuð af þjálfunarkerfi
fyrir skíðaleiðsögn. Óumdeilanlegt er mikilvægi þess að skíða leiðsögumaður búi yfir
frammúrskarandi tækni við skíðun og snjóflóðabjörgun. Síðustu ár hafa leitt í ljós þörf á
skíða færnismati fyrir þjálfun í skíðaleiðsögn. Var tekin sú ákvörðun um að þátttakendur skuli
þreyta sjálfstætt skíða færnismat ásamt mati í snjóflóðabjörgun.

Af hverju að hafa sjálfstætt mat?

Af fenginni reynslu kennara síðastliðin 2 ár er erfitt er að meta skíðafærni hjá
nemendum í þeim aðstæðum sem gefast í skíðaleiðsagnar þjálfun (ski1). Er það vegna
þess að lungað úr deginum fer í að ferðast uppá fjöll í stað niður.
Þátttakendur hefja þjálfun í skíðaleiðsögn að loknu mati og eru því síður í hættu á að
falla á grundvallaratriðum og þurfa hætta eða falla í þjálfun eða prófi.
Að kennarar geti með vissu sett fram markmið og verið öryggir um að nemendur geti af
sjálfsdáðum ferðast af öryggi um erfitt landslag án þess að skapa frekari áhættu fyrir
ferðafélaga.

Ýla próf á skíða færnismatinu er mikilvægur þáttur í því að kennarar fullvissi sig um að
þeirra þátttakendur séu með virka og framúrskarandi færni í snjóflóðabjörgun.
Kennurum ber rannsóknarskylda á hæfni og þekkingu þátttakenda þrátt fyrir forkröfur
um þáttöku settar af AIMG.

Hvernig fer skíða færnismat fram?
Skíða- og snjóbretta færnismat er metið af tveimur utanaðkomandi einstaklingum sem hafa
yfirburðar reynslu í skíða og snjóbretta tækni þau Kristinn Magnússon og Aðalheiður Ýr.
Kristinn Mangússon en menntaður skíðaþjálfari og starfar sem slíkur fyrir Skíðafélag
Akureyrar. Hann hefur langan keppnis feril á skíðum að baki og starfar sem skíða
leiðsögumaður í hjáverkum í dag og hefur starfað sem sem slíkur síðastliðin 10 ár. Aðalheiður
er fyrsta atvinnukona á snjóbretti á íslandi með mikla reynslu af utanbrautar rennsli.
Garðar Hrafn Sigurjónsson er þriðji matsmaðurinn og kemur fyrir hönd félagsins.
Hann hefur langan keppinsferil að baki, menntaður skíðakennari og kanadískur
skíðaleiðsögumaður. Garðar hefur starfað sem skíðaleiðsögumaður síðastliðin 10 ár.

Einstaklingar eiga að geta skíðað af öryggi í öllum snjóalögum í erfiðu landslagi. Kennarar
fylgja fyrirfram ákveðnum stöðlum sambærilegum þeim félögum sem við berum okkur
saman við. Matið mun fara fram innan brautar og utanbrautar í þeim snjóalögum sem gefast
þann daginn. Notast verður við fjallskíðabúnað til að geta ferðast á viðeigandi staði.
Nemendur munu fá skriflega umsögn og útkomu að nokkrum dögum liðnum.

Hvernig fer ýlabjörgun fram?
Grafnir verða 3 ýlar á fyrirfram merktu svæði þar sem nemendur þurfa að bjarga/finna ýlana
á tilsettum tíma.
Hvar kemur Skíða færnismatið inní þjálfunarkerfi skíðaleiðsagnar AIMG?
Skíða færnismat er forkrafa fyrir Þjálfun í skíðaleiðsögn(ski1) og aðstoðar skíðaleiðsögn (ski
2). Sjá má uppfærðar forkröfur á heimasíðu félagsins. þeir sem hafa nú þegar þreytt þjálfun í
skíðaleiðsögn (ski 1) halda þeim stimpli. Hér skal tekið fram að ekki er verið að svifta
einstaklinga því sem þeir hafa réttilega unnið sér inn fram til þessa.

Afhverju er bara ein dagsetning?
Framkvæmd skíða færnismats er flókin og krefst þess að matsmenn hafi tíma. Þar sem
kostnaður á bakvið matið er talsverður þá er reynt að stilla honum í hóf og þar að leiðandi er
bara boðið uppá eina dagstetningu.

Afhverju Hlíðarfjall?
Skíðasvæðið hefur uppá að bjóða landslag sem hentar vel til að meta færni innan brautar og
utanbrautar. Einnig er Hlíðarfjall í nágrenni við önnur skíðasvæði sem væri hægt að nota ef
veður eða aðstæður eru ekki góðar. Skíðasvæði á suðvestur horni landsins bjóða ekki uppá
það landslag sem þörf er á til að meta færni þá aðallega utanbrautar.

Af hverju eru ekki nóg að senda myndband af skíðafærni?
Eftir samanburður á örðum félagasamtökum í kringum okkur var tekin áhvörðun um að skíða
færnismatið færi fram í persónu, líkt og þar er gert. Það er gert til þess að fá faglegt matsfólk
í skíða og snjóbretta færni sem standa fyrir utan kennara hópin til að leggja mat á færni
þáttakenda.
Dæmi um skíða færnismöt á örðum félögum eru eftirfarnadi:
SBO heldur verklegt skíðafærins mat sem fer fram í ölpunum.
ACMG heldur verklegt skíðafærnismat sem er hluti af þjálfun/námskeiðum.
AMGA krefst þess að myndband sé sent inn en hluti af þjálfun/námskeið er á skíðasvæði þar
sem skíðafærni er skoðuð.

Garðar Hrafn Sigurjónsson
19.02.24
Dalvík